Konserwacja i przeglądy instalacji fotowoltaicznej, a jej wydajność i żywotność. Jak dbać na co dzień o elektrownię słoneczną w Twoim obiekcie i na co zwracać uwagę podczas jej przeglądów.

Coraz więcej przedsiębiorstw, galerii handlowych, zakładów produkcyjnych i centrów logistycznych w Polsce decyduje się na montaż własnych elektrowni fotowoltaicznych. Odpowiednio konserwowana instalacja gwarantuje niezależność i stabilność energetyczną nawet przez 25 lat, jednocześnie znacznie redukując koszty prowadzenia działalności.

Monitorowanie parametrów pracy instalacji fotowoltaicznej pozwala uzyskać szereg cennych danych, istotnych z punktu widzenia wydajności, jak również przedłużenia jej żywotności. Osiągana w danych godzinach moc, temperatura ogniw czy też zaburzenia w pracy modułów to tylko niektóre z informacji, jakie możemy uzyskać dzięki oprogramowaniu analizującemu działanie instalacji. Wgląd do danych umożliwia przede wszystkim ekran zamontowany na falowniku, jednak każdorazowe sprawdzanie wyświetlacza nie jest wygodne. Stąd też istnieją inne rozwiązania, które ułatwiają odczyt danych i zbieranie danych statystycznych. Instalacja fotowotaiczna może zostać połączona z siecią (zarówno za pośrednictwem przewodu, jak i wi-fi), a następnie przekazywać wszystkie informacje do wybranego przez nas odbiornika – na przykład aplikacji zainstalowanej na telefonie. O ile bieżący wgląd do parametrów w celu analizowania wydajności w konkretnych porach dnia nie wydaje się być pierwszą potrzebą, to jednak pojawiające się na ekranie telefonu powiadomienia lub przychodzące wiadomości e-mail informujące o zaburzeniu pracy instalacji to ważne i ekonomicznie opłacalne udogodnienie. Zaalarmowani możemy szybko wezwać serwis, a w porę usunięta usterka nie doprowadzi do większej awarii, niszczącej całą instalację czy też prowadzącej do powstania pożaru.

W przypadku instalacji znajdujących się na terenach wiejskich czy w pobliżu lasów zagrożeniem są uszkodzenia okablowania (na przykład przerwania ciągłości izolacji) przez zwierzęta. Istnieje wtedy ryzyko powstania tak zwanych łuków elektrycznych, które mogą prowadzić do pożaru instalacji. Co ważne, nie dotyczy to jedynie instalacji naziemnej. Także moduły zainstalowane na dachu są podatne na zagrożenia. Gryzonie, jak np. kuny, potrafią bardzo dobrze się wspinać i wysoka ściana nie stanowi dla nich istotnej przeszkody. Dodatkowym zabezpieczeniem przed ich niszczycielską działalnością może być moduł AFCI (aktywny przerywacz obwodu zwarć łukowych). W przypadku, gdy połączymy układy fotowoltaiczne z Internetem, moduł przekaże ostrzeżenie za pośrednictwem aplikacji.

Oprócz zdalnego monitorowania pracy instalacji, urządzenia powinny być także kontrolowane na miejscu. Zaleca się, by raz w tygodniu przeprowadzić inspekcję wizualną paneli na wypadek powstałych uszkodzeń, pęknięć czy osłabienia mocowania. Skontrolować należy także stan ograniczników przepięć. O nieprawidłowości w pracy urządzenia informuje umieszczone na nim okienko wskaźnikowe.

W przypadku gwałtownych zjawisk atmosferycznych, jak wichury, gradobicia czy burze z wyładowaniami, kontrole przeprowadza się każdorazowo po wystąpieniu takiej sytuacji.

By instalacja spełniała swoje zadanie i przynosiła największe zyski, raz w roku powinno przeprowadzić się jej szczegółowy przegląd składający się z kilku etapów. Ich znajomość pozwala zweryfikować, czy wynajęci do przeglądu specjaliści na pewno są profesjonalistami i podchodzą rzetelnie do naszej inwestycji.

Co ważne, wszelkie czynności przy instalacji fotowoltaicznej – w tym przegląd i działania serwisowe – powinny zostać przeprowadzone zgodnie z wymaganiami stawianymi przez producentów wykorzystanych podzespołów. Zaniechanie tego aspektu stanowi podstawę do unieważnienia gwarancji, a tym samym odrzucenia roszczeń o wykonanie bezpłatnie napraw. W przypadku instalacji znajdującej się na dachu zadania powinny być realizowane przez osoby z uprawnieniami do prac na wysokości powyżej 3m oraz uprawnieniami SEP ,,D” do 1 kV lub UDT-OZE.

Przegląd powinien być rozpoczęty od wizualnej inspekcji poszczególnych elementów instalacji fotowoltaicznej. Jako urządzenie zewnętrzne jest ona narażona na ciągłe oddziaływanie rozmaitych czynników – od siły ssącej wiatru, przez wahania temperatur, po zniszczenia powodowane przez zwierzęta i ludzi. Osoba kontrolująca powinna więc przyjrzeć się instalacji w poszukiwaniu potencjalnych uszkodzeń, pęknięć czy obluzowanych elementów. Takiej kontroli poddaje się zarówno same panele, jak i okablowanie oraz wewnętrzną linię zasilającą (tzw. WZL) wraz z zaciskami w miejscu wpięcia w instalację konsumencką, falownik, urządzenia zabezpieczające (moduły AFCI, ograniczniki przepięć), a także konstrukcję. To także dobry moment, by dokręcić klemy mocujące panele. Pojawiające się z czasem luzy w tym miejscu sprzyjają powstawaniu drgań, które mogą trwale uszkodzić moduły. Oprócz klem dokręcone powinny zostać również zaciski przy falowniku.

Oprócz zwykłej wizualnej kontroli poszczególnych elementów ważne jest także przeprowadzenie obserwacji z wykorzystaniem kamery termowizyjnej. Wyczulone na zmiany temperatury narzędzie jest przydatne w zlokalizowaniu dwóch szczególnie groźnych usterek, charakterystycznych dla instalacji fotowoltaicznych. Pierwszą z nich są tak zwane hot spoty, nazywane także gorącymi punktami. To niewielkie obszary na panelach, które są narażone na skrajne nagrzewanie się, przekraczające przyjętą normę. To zachowanie spowodowane jest najczęściej mikropęknięciami lub też zacienieniem danego obszaru instalacji. Druga z usterek, do których wykrycia stosuje się kamery termowizyjne, dotyczy złącz MC4. Te niewielkie urządzenia służą do połączenia ze sobą wszystkich elementów instalacji. Choć stanowią najtańszy z komponentów, to odgrywają znaczącą rolę w funkcjonowaniu elektrowni fotowoltaicznej i również są narażone na przegrzanie się. Zarówno hot spoty, jak i uszkodzone złącza MC4 są przyczyną aż 95% pożarów instalacji.

Oczywiście kontrola wizualna to nie wszystko. Jeszcze ważniejsze jest sprawdzenie samej charakterystyki pracy instalacji. Dlatego osoby odpowiadające za przegląd powinny przeprowadzić pełne pomiary elektryczne przy pomocy miernika i zbadać, a następnie usunąć wszelkie nieprawidłowości. Coroczna kontrola jest także okazją do przeprowadzenia audytu wydajności elektrowni fotowoltaicznej. Szacowaną przy realizacji inwestycji ilość wyprodukowanej energii należy zestawić z osiągniętymi wynikami. Dopuszczalne różnice są określone w karcie charakterystyk podzespołów i nie powinny niepokoić, jeśli mieszczą się w tolerancji. W przypadku większych niezgodności należy zdiagnozować przyczyny. W innym przypadku czas zwrotu inwestycji ulegnie wydłużeniu lub będzie ona po prostu nierentowna.

Zadaniem falownika jest nie tylko przetwarzanie prądu stałego w prąd zmienny. Jest on również sercem i mózgiem całej instalacji, odpowiadającym za jej prawidłową oraz wydajną pracę. Dlatego też rejestruje wszystkie odstępujące od normy zachowania oraz informuje o nich w postaci kodów poszczególnych błędów. Mogą one być spowodowane na przykład nieprawidłowym połączeniem przewodów, zmianą parametrów prądu w sieci czy też przegrzaniem się inwertera. Coroczny przegląd powinien więc dotyczyć także analizy historii zarejestrowanych błędów, ustalenia przyczyny ich wystąpienia, a na końcu zresetowania pamięci. “Czyszczeniu” powinien zostać poddany nie tylko procesor falownika. W ramach przeglądu należy usunąć także fizyczne zabrudzenia i kurz, co pozytywnie wpłynie na żywotność i jakość pracy inwertera.