Jakie zmiany niesie za sobą nowelizacja ustawy OZE?

18 sierpnia 2023 roku Prezydentowi RP przekazano do podpisu nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dowiadujemy się z niej o zmianach i ułatwieniach w kontekście procedur administracyjnych, klastrów energii, sprzedaży P2P, a także o definicji biometanu, która tuż po podpisaniu ustawy przez Prezydenta, zostanie ujęta w Prawie energetycznym. Projekt ma również uściślić regulacje dotyczące zasad wydawania i rozliczania gwarancji pochodzenia ciepła i chłodu z OZE. Co rzeczywiście oznaczają te modyfikacje? Jaki wpływ na instalacje fotowoltaiczne będzie miała nowela OZE? Tego dowiecie się z poniższego artykułu. 

W połowie lutego 2020 w Polsce została wdrożona unijna dyrektywa RED II. Miała ona m.in. pozytywnie wpłynąć na tempo rozwoju sektora energetyki odnawialnej, ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, a także umożliwić produkcję energii elektrycznej we własnym zakresie lub we współpracy z innymi społecznościami. Nowelizacja ustawy OZE ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej, czyli przeniesienie przepisów dyrektywy RED II do polskiego prawa i ich harmonizację względem praw państw członkowskich UE. Została przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, a sejm uchwalił ją 7 lipca 2023. W głosowaniu wzięło udział 448 posłów, z czego tylko 10 wstrzymało się od głosu, a pozostałych 438 zagłosowało za.

Jedną z najważniejszych informacji pod kątem instalacji PV jest zwiększenie limitu mocy. Przed nowelizacją ustawy można było bez pozwolenia stawiać instalacje fotowoltaiczne o mocy 50 kW. Wraz z wejściem nowelizacji w życie będziemy mogli stawiać instalacje do 150 kW. Zatem zgodnie z prawem budowlanym wszystkie konstrukcje powyżej 150 kW będą wymagały pozwolenia na budowę. Co istotne, wszelkie postępowania (rozpoczęte, niezakończone) w sprawie wydania pozwolenia na budowę pomp ciepła, wolnostojących kolektorów słonecznych oraz urządzeń PV o mocy mniejszej niż 150 kW zostaną umorzone. W przypadku zmodernizowanych instalacji odnawialnych źródeł energii należy wypełnić szereg obowiązków związanych z zakupem niewykorzystanej energii elektrycznej. Można również otrzymać wsparcie, które pozwoli na pokrycie nadmiernego salda w rozliczeniach.

Nowelizacja ustawy OZE wznosi również temat sprzedaży energii. Umożliwia ona wytwórcom energii elektrycznej o mocy mniejszej niż 500 kW, wybór sprzedaży wytworzonej energii w ramach systemu aukcyjnego – Peer-to-peer. Wytworzoną energię będzie zatem można sprzedawać między prosumentami. Nowa ustawa zawiera instytucję prosumenta lokatorskiego, aby ułatwić rozliczenia w wypadku źródeł OZE zamontowanych na budynkach wielolokalowych. Wspólnoty czy spółdzielnie będą mogły uzyskać tytuł takiego prosumenta składając odpowiedni wniosek u dostawcy energii. Przepisy dotyczące handlu energią mają wejść w życie później niż większość przepisów z nowej nowelizacji ustawy o OZE – 1 stycznia 2026 roku.

Kolejną zmianą, mającą na celu ułatwienie procedur administracyjnych jest stworzenie platformy online, zapewniającej pełne wsparcie informacyjne dla przyszłych wytwórców odnawialnych źródeł energii. Krajowym Punktem Kontaktowym OZE zarządzać będzie Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Klaster energii to swego rodzaju kontrakt między lokalnymi podmiotami, którzy wytwarzają, zużywają, przechowują i sprzedają energię elektryczną, ciepło czy chłód. Ma on za zadanie promować wykorzystywanie lokalnego zaplecza energetycznego i zapewniać społeczeństwu bezpieczeństwo. W ramach ich działania utylizowane są odpady i produkty uboczne z rolnictwa, które następnie używane są do celów energetycznych.

„Klastry energii mają się przełożyć m.in.na obniżenie kosztów energii dla odbiorców końcowych. Na słabo rozwiniętych obszarach klastry energetyczne mogą podnieść konkurencyjność gospodarki lokalnej i przyczynić się do aktywizacji i restrukturyzacji obszarów wiejskich. Nie bez znaczenia jest też aspekt ochrony środowiska.” – wyjaśnia Centrum Doradztwa Rolniczego w Barwinowie.

Jakie zmiany niesie ze sobą nowela ustawy OZE w kontekście klastrów energii? Przede wszystkim modyfikacje w rozliczeniach. Od członków klastrów energii, którzy spełnią wymogi, nie nalicza się i nie pobiera opłat OZE, kogeneracyjnej, akcyzy i obowiązków dot. świadectw pochodzenia i efektywności energetycznej. Jakie przesłanki należy spełnić, aby wziąć udział w systemie wsparcia?

Od 2027 roku wymagania te mają zostać zwiększone.

Zmieni się również definicja klastra energii – w jego skład ma wchodzić przynajmniej jedna jednostka samorządu. Regulacje uchwalone przez Sejm zakładają również:

Przyłączenie instalacji OZE do sieci ciepłowniczej i zakup ciepła z OZE, w tym ze spalarni odpadów, i ciepła odpadowego będą obowiązkowe.

Dodatkowo, powstanie rejestr wytwórców biogazu, który  będzie prowadzony przez Prezesa URE (Urzędu regulacji energetyki). Dostanie on rozszerzone uprawnienia, by kontrolować informacje oraz oświadczenia składane przez wytwórców biometanu. Wprowadzona zostanie gwarancja pochodzenia dla biometanu, a zakres przedmiotowego rejestru gwarancji zostanie poszerzony. Wytwórcy biometanu, którzy wprowadzą go do sieci gazowej, będą mogli również liczyć na wsparcie pieniężne – zostanie uruchomiony mechanizm dopłat do ceny rynkowej (feed-in-premium). Deklarację należy złożyć Prezesowi URE online. Co powinna zawierać?

Definicja paliw gazowych, którą znajdziemy w Prawie energetycznym, zostanie uzupełniona o biometan. Według zmodyfikowanej ustawy biometan to „gaz uzyskany z biogazu, biogazu rolniczego lub wodoru odnawialnego, poddanych procesowi oczyszczenia, wprowadzany do sieci gazowej lub transportowany w postaci sprężonej albo skroplonej środkami transportu innymi niż sieci gazowe, lub wykorzystany do tankowania pojazdów silnikowych bez konieczności jego transportu.”

Przed wprowadzeniem biometanu do sieci dystrybucyjnych i przesyłowych trzeba  będzie wykazać, że spełnia on konkretne wymagania jakościowe, określone przez Prawo energetyczne. Poszerzy się również obszar działalności spółdzielni energetycznych o możliwość wytwarzania biometanu.

dane osobowe

Dodatkowo – musimy załączyć oryginał lub uwierzytelnioną kopię dokumentu potwierdzającej nasz status wytwórcy biometanu.

Według ustawowej definicji hybrydowe instalacje OZE to „wyodrębniony zespół urządzeń opisanych przez dane techniczne i handlowe, przyłączonych do tej samej sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej o napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV, w których energia elektryczna jest wytwarzana wyłącznie z odnawialnych źródeł energii, różniących się rodzajem oraz charakterystyką dyspozycyjności wytwarzanej energii elektrycznej.” Dotychczas, zespół tych urządzeń mógł, ale nie musiał być wspomagany magazynem energii. Nowelizacja ustawy OZE wprowadza zapis, który wymaga, aby takie instalacje funkcjonowały wyłącznie w połączeniu z magazynem energii.

Jak mówi ustawa ma to znacznie poprawić wykorzystanie różnych technologii w produkcji energii elektrycznej w hybrydowych instalacjach. Taki krok przyniesie korzyści w korzystaniu z istniejącej sieci energetycznej i uniknięciu kosztownej rozbudowy sieci, jakiej potrzebowalibyśmy, gdybyśmy każde źródło energii podłączali osobno. Dzięki temu poprawi się efektywność i stabilność wytwarzania energii elektrycznej.

Rząd podjął decyzję o promowaniu morskich farm wiatrowych, a kolejne lata mają znacząco wpłynąć na ich ilość oraz rozwój. Dzieję się tak poprzez zwiększenie wolumenu mocy zakontraktowanej w akcjach w II etapie rozwoju, która przypada na lata 2025-2031. Polski off-shore ma powiększyć się o kolejne 12 GW.

Maksymalna łączna moc zainstalowana elektryczna morskich farm wiatrowych, w odniesieniu do których może zostać przyznane prawo do pokrycia ujemnego salda w drodze aukcji w kolejnych latach kalendarzowych, wynosi w:

Podsumowując, nowelizacja ustawy OZE wprowadza przede wszystkim ułatwienie w procesie instalacji fotowoltaicznych. Zwiększenie limitu mocy mikroinstalacji do 150 kW pozytywnie wpłynie na wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii przez mniejsze przedsiębiorstwa. Ustawa i przygotowane systemy wsparcia mają również zachęcać interesantów do wytwarzania biometanu. Ułatwienie procedur administracyjnych i powołanie rejestrów ma usprawnić współpracę w ramach klastrów energii. Co więcej, dla wytwórców energii z OZE przewidziano systemy wsparcia pieniężnego, które będą się opierać na spełnieniu określonych wymogów, rejestracji, monitorowaniu produkcji oraz przestrzeganiu regulacji dotyczących ekologii i standardów technicznych. Szczegóły konkretnej procedury i wymagań można znaleźć w odpowiednich przepisach ustawy oraz aktach wykonawczych.